انواع پذیره‌نویسی‌ها + راهنمای جامع

آشنایی با انواع پذیره‌نویسی و مراحل انجام آن

پذیره‌نویسی یکی از مراحل مهم در تأمین مالی و جذب سرمایه برای شرکت‌ها و پروژه‌های بزرگ است. این فرآیند به شرکت‌ها اجازه می‌دهد تا با انتشار اوراق بهادار، سرمایه مورد نیاز خود را از طریق سرمایه‌گذاران جذب کنند. در این مقاله، به بررسی انواع پذیره‌نویسی و مراحل انجام آن خواهیم پرداخت.

انواع پذیره‌نویسی

پذیره‌نویسی در بورس تهران به فرآیند عرضه عمومی سهام یا اوراق بهادار یک شرکت یا صندوق سرمایه‌گذاری برای اولین بار به سرمایه‌گذاران گفته می‌شود. این فرآیند به‌طور معمول برای شرکت‌ها یا صندوق‌هایی انجام می‌شود که تازه تأسیس شده‌اند یا قصد افزایش سرمایه دارند. در ادامه، انواع پذیره‌نویسی‌ها در بورس تهران توضیح داده می‌شود:

1. پذیره‌نویسی شرکت‌های تازه تاسیس

این نوع پذیره‌نویسی برای شرکت‌هایی است که تازه در حال تشکیل هستند و می‌خواهند برای اولین بار سرمایه‌ای از طریق عرضه سهام به عموم مردم جذب کنند. در این فرآیند، شرکت‌های سهامی عام باید درصدی از سهام خود را به عموم عرضه کنند و سرمایه‌گذاران می‌توانند با خرید سهام، مالک بخشی از شرکت شوند.
مراحل پذیره‌نویسی شرکت‌های تازه تاسیس به شرح زیر است:
• تاسیس شرکت و ارائه اطلاعات به سازمان بورس.
• صدور مجوز پذیره‌نویسی از سوی سازمان بورس.
• آغاز پذیره‌نویسی و فروش سهام به عموم.
• تخصیص سهام به خریداران و ثبت شرکت.

2. پذیره‌نویسی حق تقدم سهام

این نوع پذیره‌نویسی برای شرکت‌هایی است که قبلاً در بورس یا فرابورس ثبت شده‌اند و قصد دارند با افزایش سرمایه، سهام جدیدی منتشر کنند. سهامداران فعلی شرکت‌ها حق تقدم خرید این سهام جدید را دارند و می‌توانند در پذیره‌نویسی شرکت کنند.
مراحل پذیره‌نویسی حق تقدم به شرح زیر است :
• اعلام افزایش سرمایه توسط شرکت و انتشار حق تقدم.
• سهامداران فعلی فرصت دارند حق تقدم خود را به اوراق جدید تبدیل کنند.
• اگر سهامداران از این حق استفاده نکنند، حق تقدم آن‌ها به عموم عرضه می‌شود.

3. پذیره‌نویسی صندوق‌های سرمایه‌گذاری

صندوق‌های سرمایه‌گذاری، که معمولاً صندوق‌های مشترک یا صندوق‌های ETF هستند، می‌توانند برای اولین بار سهام خود را به عموم عرضه کنند. پذیره‌نویسی این صندوق‌ها به سرمایه‌گذاران اجازه می‌دهد که در صندوق مشارکت کنند و از بازدهی سبد دارایی‌های صندوق بهره‌مند شوند.
ویژگی‌ها این نوع پذیره‌نویسی عبارتند از:
• معمولاً صندوق‌های سرمایه‌گذاری در سهام، درآمد ثابت، طلا و مختلط پذیره‌نویسی دارند.
• ریسک و بازده صندوق‌ها بسته به نوع دارایی‌هایی که مدیریت می‌کنند متفاوت است.

4. پذیره‌نویسی اوراق مشارکت و بدهی

این نوع پذیره‌نویسی برای شرکت‌ها و نهادهایی است که اوراق بدهی مانند اوراق مشارکت، اوراق اجاره، اوراق خزانه اسلامی و سایر اوراق بهادار با درآمد ثابت منتشر می‌کنند. این اوراق برای تأمین مالی پروژه‌ها و طرح‌ها به کار می‌روند و به خریداران بهره ثابت و تعهد بازپرداخت در سررسید ارائه می‌شود.

5. پذیره‌نویسی شرکت‌های در شرف تأسیس یا افزایش سرمایه از محل آورده نقدی

این پذیره‌نویسی برای شرکت‌هایی که می‌خواهند با جذب سرمایه جدید تأسیس شوند یا سرمایه خود را از محل آورده نقدی سهامداران افزایش دهند. در این حالت، عموم مردم می‌توانند در پذیره‌نویسی مشارکت کنند و سهم خریداری کنند.
مراحل پذیره‌نویسی افزایش سرمایه از محل آورده نقدی به شرح زیر است:
• اعلام افزایش سرمایه توسط شرکت.
• ارائه شرایط به سازمان بورس و تاییدیه.
• فروش سهام جدید به سرمایه‌گذاران.

تفاوت پذیره نویسی با عرضه اولیه

پذیره‌نویسی و عرضه اولیه هر دو فرآیندهایی برای جذب سرمایه از طریق فروش اوراق بهادار به سرمایه‌گذاران هستند. در بالاتر در مورد ویژگی ها، مزایا و معایب پذیره نویسی اشاره کردیم . با این حال، تفاوت‌های قابل توجهی بین این دو وجود دارد که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم.

عرضه اولیه عمومی (Initial Public Offering – IPO)

عرضه اولیه عمومی به فرایندی گفته می‌شود که در آن یک شرکت خصوصی برای اولین بار سهام خود را به عموم سرمایه‌گذاران در بازار بورس عرضه می‌کند.
ویژگی‌های این عرضه اولیه عبارتند از :
• فروش سهام موجود: سهامی که قبلاً در دست بنیان‌گذاران و سرمایه‌گذاران اولیه بوده است.
• شرکت‌های تثبیت‌شده: معمولاً شرکت‌هایی که به مرحله‌ای از رشد و توسعه رسیده‌اند و تصمیم به عمومی شدن دارند.
• افشای اطلاعات: شرکت‌ها باید اطلاعات جامع و شفافی را درباره فعالیت‌ها و وضعیت مالی خود افشا کنند.

مزایا عرضه اولیه

• افزایش سرمایه قابل‌توجه به دلیل دسترسی به بازار عمومی و تعداد زیاد سرمایه‌گذاران رخ می‌دهد.
• افزایش نقدینگی برای سهام شرکت عرضه شده اتفاق میافتد.
ایجاد اعتبار بیشتر به دلیل عمومی شدن و افشای اطلاعات

معایب عرضه اولیه

• هزینه‌های بالا: هزینه‌های قانونی، حسابداری و تبلیغات.
• نیاز به افشای اطلاعات: که ممکن است برای برخی شرکت‌ها ناخوشایند باشد.
• کنترل کمتر: بنیان‌گذاران ممکن است بخشی از کنترل شرکت را از دست بدهند.

تفاوت‌های اصلی عرضه اولیه با پذیره نویسی

1. اوراق جدید در پذیره نویسی عرضه می‌شود اما در عرضه اولیه سهام موجود در شرکت به فروش می رسد.
2. پذیره نویسی معمولا برای شرکت های جدید ولی عرضه اولیه معمولا توسط شرکت های تثبیت شده و در حال رشد انجام می‌شود.
3. در پذیره نویسی نیاز به افشای اطلاعات کمتر ولی در عرضه اولیه نیاز به افشای اطلاعات جامع و شفاف است.
4. هدف از پذیره نویسی جذب سرمایه اولیه برای راه‌اندازی و هدف از عرضه اولیه جذب سرمایه برای توسعه بیشتر و افزایش نقدینگی سهام است.
5. ریسک پذیره نویسی به دلیل نوپا بودن بیشتر از عرضه اولیه است.

تعریف پذیره‌نویسی حق تقدم

پذیره‌نویسی حق تقدم به فرآیندی اطلاق می‌شود که در آن سهامداران فعلی یک شرکت، حق اولویت در خرید سهام جدید منتشر شده را دارند. این حق به سهامداران اجازه می‌دهد تا قبل از عرضه سهام جدید به عموم، این سهام را با قیمتی پایین‌تر خریداری کنند.

ویژگی‌های پذیره‌نویسی حق تقدم

1. اولویت سهامداران فعلی: سهامداران فعلی قبل از سایر سرمایه‌گذاران حق خرید سهام جدید را دارند.
2. قیمت پایین‌تر: سهام جدید با قیمتی پایین‌تر از قیمت بازار به سهامداران فعلی عرضه می‌شود.
3. افزایش سرمایه: شرکت با انتشار سهام جدید، سرمایه خود را افزایش می‌دهد.

مزایای پذیره‌نویسی حق تقدم

1. حفظ کنترل سهامداران فعلی: با استفاده از حق تقدم، سهامداران فعلی می‌توانند نسبت مالکیت خود در شرکت را حفظ کنند.
2. جذب سرمایه: شرکت می‌تواند سرمایه جدید جذب کند و از آن برای توسعه فعالیت‌های خود استفاده کند.
3. قیمت پایین‌تر: سهامداران می‌توانند سهام جدید را با قیمتی پایین‌تر از قیمت بازار خریداری کنند.
4. سوددهی بالا: این نمادها معمولا پس از بازگشایی سودهای خوبی را نصیب سهامداران می کند.
از نمادهایی که اخیرا برای پذیره‌نویسی حق تقدم پذیرفته شده‌اند، نمادهای گلدیراح، فرودح و فصباح هستند. که نمادهای گلدیراح و فرودح به‌ترتیب سود خوب 150 درصدی و 80 درصدی را نصیب سهامداران کرد ولی نماد فصباح زیان 15 درصدی را نصیب سهامداران کرد.
معایب پذیره‌نویسی حق تقدم
1. کاهش ارزش سهام: انتشار سهام جدید می‌تواند منجر به کاهش ارزش سهام فعلی شود.
2. نیاز به نقدینگی: سهامداران فعلی باید نقدینگی کافی برای استفاده از حق تقدم داشته باشند.
3. پیچیدگی فرآیند: فرآیند پذیره‌نویسی حق تقدم ممکن است پیچیده و زمان‌بر باشد.

پذیره نویسی شرکت در شرف تاسیس

پذیره‌نویسی شرکت در شرف تأسیس به معنای انتشار و عرضه سهام یک شرکت جدید به عموم مردم است، به طوری که سرمایه‌گذاران می‌توانند با خرید این سهام، در سرمایه اولیه شرکت شریک شوند. این فرآیند قبل از ثبت رسمی شرکت در مراجع قانونی انجام می‌شود.

مزایای پذیره‌نویسی شرکت در شرف تاسیس

1. تامین مالی اولیه: این روش به شرکت کمک می‌کند تا سرمایه اولیه مورد نیاز برای راه‌اندازی و شروع فعالیت‌های خود را تامین کند.
2. جذب سرمایه‌گذاران: امکان جذب سرمایه‌گذاران متعدد از طریق عرضه سهام به عموم مردم فراهم می‌شود.
3. کاهش ریسک مالی: بنیان‌گذاران می‌توانند ریسک مالی را با تقسیم آن بین تعداد زیادی از سرمایه‌گذاران کاهش دهند.
4. سوددهی بالا: این نمادها معمولا به خاطر بسته بودن طولانی، سوددهی بالایی دارند.

معایب پذیره‌نویسی شرکت در شرف تاسیس

1. عدم قطعیت: سرمایه‌گذاران ممکن است با عدم قطعیت‌هایی مواجه شوند زیرا شرکت هنوز به طور رسمی ثبت نشده و فعالیت‌های آن شروع نشده است.
2. ریسک بالاتر: شرکت‌های در شرف تأسیس معمولاً ریسک بیشتری نسبت به شرکت‌های تثبیت‌شده دارند.
3. زمان‌بر بودن: فرآیند پذیره‌نویسی و ثبت رسمی شرکت ممکن است زمان‌بر باشد و نیاز به طی مراحل قانونی متعددی داشته باشد.

پذیره‌نویسی صندوق‌های سرمایه‌گذاری

پذیره‌نویسی صندوق‌های سرمایه‌گذاری به معنای عرضه واحدهای سرمایه‌گذاری یک صندوق جدید به عموم مردم برای جذب سرمایه اولیه است. این فرآیند معمولاً قبل از آغاز فعالیت‌های سرمایه‌گذاری صندوق و بعد از کسب مجوزهای لازم از سازمان بورس و اوراق بهادار انجام می‌شود.

مزایای پذیره‌نویسی صندوق‌های سرمایه‌گذاری

1. تأمین مالی اولیه: این روش به صندوق‌ها کمک می‌کند تا سرمایه اولیه مورد نیاز برای شروع فعالیت‌های سرمایه‌گذاری خود را تامین کنند.
2. تنوع سرمایه‌گذاری: سرمایه‌گذاران می‌توانند با خرید واحدهای سرمایه‌گذاری در صندوق، در سبدی متنوع از دارایی‌ها سرمایه‌گذاری کنند.
3. کاهش ریسک: سرمایه‌گذاری در صندوق‌ها به دلیل تنوع سبد سرمایه‌گذاری، ریسک سرمایه‌گذاری را کاهش می‌دهد.
4. مدیریت حرفه‌ای: سرمایه‌گذاران از مدیریت حرفه‌ای مدیران صندوق بهره‌مند می‌شوند که تجربه و دانش لازم برای مدیریت سرمایه‌گذاری‌ها را دارند.
5. سوددهی بالا: این نمادها معمولا به خاطر بسته بودن طولانی، سوددهی بالایی دارند.

معایب پذیره‌نویسی صندوق‌های سرمایه‌گذاری

1. هزینه‌های مدیریتی: صندوق‌ها هزینه‌های مدیریتی و عملیاتی دارند که ممکن است بازده سرمایه‌گذاری را کاهش دهد.
2. عدم کنترل مستقیم: سرمایه‌گذاران کنترل مستقیمی بر روی دارایی‌های صندوق ندارند و باید به تصمیمات مدیران صندوق اعتماد کنند.
3. نوسانات بازار: سرمایه‌گذاری در صندوق‌ها همچنان تحت تأثیر نوسانات بازار قرار دارد و ممکن است ارزش واحدهای سرمایه‌گذاری کاهش یابد.
4. زمانبر بودن بازگشایی نماد: این نمادها معمولا به خاطر فرآیند های پذیره‌نویسی معمولا بازگشایی زمانبری نسبت به بقیه دارند.
پذیره‌نویسی صندوق‌های سرمایه‌گذاری یک روش موثر برای جذب سرمایه اولیه و شروع فعالیت‌های سرمایه‌گذاری است. این روش با ارائه فرصت‌های سرمایه‌گذاری متنوع و مدیریت حرفه‌ای به سرمایه‌گذاران، امکان مشارکت در بازارهای مالی را فراهم می‌کند. با این حال، سرمایه‌گذاران باید هزینه‌ها و ریسک‌های مرتبط با این نوع سرمایه‌گذاری را نیز در نظر داشته باشند.